Werkkledij: wanneer verplicht en wie betaalt?

Wanneer is uw werknemer verplicht om beschermende werkkledij te dragen? Wat zijn je verplichtingen als werkgever rond het ter beschikking stellen en onderhouden van de werkkledij? Ontdek hieronder de antwoorden op deze en andere vragen.

In het kort

• Werknemers zijn soms verplicht om werkkledij te dragen. Niet naleving kan een dringende reden voor ontslag 
• De werkgever moet de werkkledij gratis ter beschikking stellen, onderhouden en reinigen. Via een algemeen verbindend verklaarde cao kan afgeweken worden van die regel door te bepalen dat de werknemer recht heeft op een premie of vergoedingom zelf te zorgen voor de aanschaf en het onderhoud van de werkkledij.
• Als werkgever heb je er voordeel bij om te zorgen voor een goede nalevingrond het dragen van veiligheidsmateriaal.
• Een conventionele kledijvergoeding is niet onderworpen aan RSZ, noch aan belastingen.

Verplichting van de werknemer

De codex over het welzijn op het werk bepaalt in welke gevallen de werknemer verplicht is om werkkledij te dragen. Het niet dragen van de verplichte werk- of veiligheidskledij kan een geldige reden zijn voor een ontslag om dringende reden.

Wat is ‘werkkledij’?

Niet alle werkgerelateerde kledij is werkkledij. Onder werkkledij valt alle specifieke kledij die niet als gewone stads- of vrijetijdskledij kan worden beschouwd en die ervoor zorgt dat werknemers hun eigen kleding niet vuil maken of beschadigen. Denk bijvoorbeeld aan een werkoverall.

Je werknemers zijn verplicht om werkkledij te dragen tijdens hun normale activiteit, tenzij:

• De risicoanalyse uitwijst dat dit niet nuttig is en aantoont dat de aard van de activiteit niet bevuilend is
• Wanneer de werknemers reeds een uniform of gestandaardiseerde kledij moeten dragen

Werkkledij moet beantwoorden aan een reeks voorwaarden. Zo moet het onder meer alle veiligheids-, gezondheids- en kwaliteitswaarborgen bieden.

Veiligheidskledij en uniformen zijn geen werkkledij

Veiligheidskledij of beschermende kledij valt niet onder de definitie van werkkledij, maar behoort tot de categorie van persoonlijke beschermingsmiddelen. Veiligheidskledij beschermt de werknemers tegen risico’s, zoals een slechte zichtbaarheid, en is in sommige sectoren verplicht.

Bijvoorbeeld: signalisatiekleding, een veiligheidshelm, gehoorbescherming, veiligheidshandschoenen

Uniformen of gestandaardiseerde kledij vallen ook niet onder de noemer ‘werkkledij’. Het is kleding die voorgeschreven wordt door een algemene cao en toegelaten is door het bevoegd paritair comité wegens gebruiken die eigen zijn aan het beroep. Bewakingsagenten, hotelpersoneel en airhostessen dragen uniforme kledij omdat het eigen is aan het beroep dat ze uitoefenen. Personen met publieke functies moeten evenmin werkkledij dragen, aangezien ze uitgerust zijn met een uniform.

Ontslag om dringende reden bij niet-naleving

Wanneer een werknemer de veiligheidsvoorschriften niet naleeft, kan dat een dringende reden tot ontslag uitmaken.

Wanneer de werknemer de geldigheid van de dringende reden zou betwisten, heeft de rechter altijd het laatste woord. De rechter zal hierbij rekening houden met de concrete omstandigheden. Wanneer het niet de eerste keer is dat de werknemer een overtreding begaat, kan dat als verzwarende omstandigheid gezien worden.

In de rechtspraak werden volgende gevallen aanvaard als een dringende reden tot ontslag:

• Een werknemer die geen veiligheidshandschoenen draagt tijdens schilderwerken en hierdoor zijn eigen gezondheid in gevaar brengt. De werknemer kende bovendien noch de precieze giftigheidsgraad van de producten, noch de absolute noodzaak om de handschoenen te dragen, terwijl hij de schilderwerken nochtans gewoonlijk uitvoert.
• Het niet dragen van een mondmasker in een voedselverwerkend bedrijf, terwijl het arbeidsreglement duidelijke bepalingen bevat rond het niet respecteren van hygiëne- en (voedsel)veiligheidsregels
• Het niet naleven van de veiligheidsmaatregelen door de werknemer die lid is van het comité voor preventie en bescherming op het werk

Verplichtingen van de werkgever

Gratis werkkledij ter beschikking stellen

Als werkgever ben je verplicht om aan je werknemer de materialen ter beschikking te stellen die nodig zijn voor de uitvoering van hun werk. Dat geldt ook voor de werkkledij. Die moet je vanaf het begin van de werkzaamheden kosteloos ter beschikking stellen. Ook moet je ervoor zorgen dat de werkkledij wordt onderhouden en gereinigd. Je mag dat laatste ook toevertrouwen aan een gespecialiseerde firma.

Wat in principe niet mag, is je werknemers opdragen om hun werkkledij zelf te onderhouden en te reinigen, ook niet tegen betaling van een premie of een vergoeding. Op dat verbod bestaat wel een uitzondering. Je kan via een algemeen verbindend verklaarde cao de werknemer het recht toekennen op een premie of vergoeding om zelf te zorgen voor de aankoop, de reiniging, de herstelling, het onderhoud en de hernieuwing van de werkkledij. Zo’n cao mag enkel afgesloten worden wanneer:

• De werkgever in de onderneming een risicoanalyse heeft uitgevoerd
• Uit de resultaten van die risicoanalyse blijkt dat de werkkledij geen risico vormt voor de gezondheid van de werknemer en zijn directe omgeving

Bewustmaking en toezicht

Wijs je werknemers op het belang van werk- en veiligheidskledij en maak hen bewust van de ernst van de risico’s waaraan ze blootgesteld zijn op het werk.

Zie tot slot streng toe op de naleving van de veiligheidsregels. Wanneer de sociale inspectie bij een controle vaststelt dat de veiligheidsregels niet gerespecteerd worden door de werknemers, riskeer je boetes en in het ergste geval gevangenisstraffen.

Door streng toe te zien op de naleving van de veiligheidsregels, verklein je ook de kans op een (zwaar) arbeidsongeval in je onderneming. Bovendien riskeer je bij een arbeidsongeval een hogere premie te moeten betalen aan je arbeidsongevallenverzekeraar. Hoe meer arbeidsongevallen er zich voordoen, hoe groter immers het risico voor de verzekeraar.

In geval van vragen mag je steeds contact opnemen meet een van onze teamleden van liberoo Loon- en Personeelsbeheer.